Пераклад афіцыйнага дакумента мясцовага органа ўлады с польскай на беларускую мову

WPROWADZENIE
PRZESŁANKI AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA

Długofalowe planowanie rozwoju regionu jest ustawowym obowiązkiem spoczywającym na samorządzie województwa. Narzędziem realizacji tego obowiązku jest strategia rozwoju województwa, określająca zasady, obszary i kierunki interwencji polityki rozwoju regionu w horyzoncie czasowym niewykraczającym poza okres objęty aktualnie obowiązującą średniookresową strategią rozwoju kraju . Jednocześnie planowanie strategiczne jest nie tylko obowiązkiem, ale niezbędnym narzędziem w zarządzaniu rozwojem każdego regionu.
Podstawowymi elementami strategii rozwoju województwa są diagnoza obecnej sytuacji regionu oraz wyznaczone na jej podstawie główne wyzwania i cele rozwojowe, które powinny zostać zrealizowane przez samorząd województwa podlaskiego i inne zaangażowane podmioty.
Aktualnie obowiązująca Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020 (SRWP) została uchwalona przez Sejmik Województwa Podlaskiego w 2006 r. Po sześciu latach jej obowiązywania, w efekcie dynamicznie zmieniających się uwarunkowań społeczno-gospodarczych oraz zmian formalno-prawnych prowadzenia polityki rozwoju w Polsce, nastąpiła konieczność aktualizacji tego dokumentu. Jedną z podstawowych przesłanek jest zasadnicza zmiana paradygmatu w polityce regionalnej. Nowy paradygmat polityki regionalnej polega przede wszystkim na:
 silnym ukierunkowaniu interwencji publicznej na wzmacnianie konkurencyjności regionów oraz odblokowaniu procesów wzrostowych poprzez pełniejsze wykorzystanie przewag konkurencyjnych i potencjałów rozwojowych (skoncentrowano uwagę na endogenicznych cechach terytorialnych, zamiast egzogennych inwestycjach i transferach, nacisk położono na szanse, a nie na bariery rozwoju);
 odejściu od modelu krótkoterminowych, odgórnie dystrybuowanych dotacji do modelu wieloletnich, zdecentralizowanych polityk rozwojowych ukierunkowanych na wspieranie wszystkich regionów, bez względu na ich stopień zamożności, między innymi poprzez mobilizowanie lokalnych zasobów i środków tak, aby wykorzystać swoje specyficzne przewagi konkurencyjne bez nadmiernego uzależniania się od krajowych transferów i dotacji;
 odejściu od rozproszonej interwencji do bardziej selektywnych (skoncentrowanych) inwestycji.
Proces aktualizacji Strategii rozpoczął się formalnie z chwilą przyjęcia Uchwały Sejmiku Województwa Podlaskiego nr XII/125/11 z dnia 24 października 2011 r. w sprawie zasad, trybu i harmonogramu aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020 oraz Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Podlaskiego. Zgodnie z delegacją wynikającą z uchwały Sejmiku, Zarząd Województwa Podlaskiego określił założenia procesu aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020 oraz powołał: Zespół do spraw aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego (tzw. Komitet Sterujący SRWP), Zespół ds. programowania perspektywy finansowej 2014-2020 (tzw. Zespół 2014+) i grupy tematyczne .
Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego została przygotowana z uwzględnieniem Założeń Systemu Zarządzania Rozwojem Polski, przyjętych na posiedzeniu Rady Ministrów w dniu 27 kwietnia 2009 r. oraz w spójności z obowiązującymi dokumentami europejskimi i krajowymi. Proponowane w strategii rozwiązania są zgodne z horyzontalnymi zasadami obowiązującymi w Unii Europejskiej – trwałego i zrównoważonego rozwoju oraz równouprawnienia kobiet i mężczyzn i niedyskryminowania.
Celem wzmocnienia spójności planowania społeczno-gospodarczego z planowaniem przestrzennym, procesowi aktualizacji Strategii towarzyszą prace nad aktualizacją Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podlaskiego do roku 2030. Równoległa realizacja obu procesów ma na celu zapewnienie merytorycznej spójności obu dokumentów.
ODNIESIENIE DO DOTYCHCZASOWEJ STRATEGII
Ze względu na zaprezentowane przesłanki aktualizacji SRWP oraz wnioski płynące z realizacji celów obowiązującej Strategii Rozwoju Województwa, w zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020 wprowadzono szereg zmian w stosunku do Strategii opracowanej w roku 2006. Są to m.in.:
 uspołecznienie procesu opracowania dokumentu – zastosowanie partnerskiego modelu budowania strategii wspólnie z jej interesariuszami;
 odniesienie do nowej generacji dokumentów strategicznych zarówno europejskich,
jak też krajowych (między innymi Europa 2020, Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju do roku 2030, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2020, Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030);
 przesunięcie rejestracji najważniejszych procesów społeczno-gospodarczych o około 6-7 lat;
 wprowadzenie klasycznego kompleksowego modelu analizy SWOT;
 wprowadzenie kategorii obszarów strategicznej interwencji (OSI) oraz zastosowanie podejścia terytorialnego;
 zmiana siatki struktury Strategii, którą tworzą: cele strategiczne, cele operacyjne oraz zestawienie kierunków działań (trzy poziomy); w poprzedniej strategii były to: cele strategiczne, priorytety, działania oraz konkretne projekty (cztery poziomy); proponowane obecnie rozwiązanie jest możliwe w sytuacji tożsamości horyzontu czasowego strategii wojewódzkiej i nowej generacji programów operacyjnych dotyczących perspektywy finansowej 2014-2020;
 zasadnicza zmiana w zakresie systemu realizacji, w tym monitorowania Strategii;
 zastąpienie misji nową wizją województwa podlaskiego i korekta celów Strategii.

УВОДЗІНЫ
ПЕРАДУМОВЫ ПЕРАГЛЯДУ СТРАТЭГІІ РАЗВІЦЦЯ ВАЯВОДСТВА

Доўгатэрміновае планаванне развіцця рэгіёну з'яўляецца абавязкам ваяводскага самакіравання, прадугеджаным законам. Інструментам рэалізацыі дадзенага абавязку з'яўляецца стратэгія развіцця ваяводства, якая вызначае прынцыпы, галіны і напрамкі ўкаранення палітыкі развіцця рэгіёну ў межах, што не выходзяць за рамкі перыяду, ахопленага дзеючай у цяперашні час сярэднетэрміновай стратэгіяй нацыянальнага развіцця . Адначасова стратэгічнае планаванне з'яўляецца не толькі абавязкам, але і неабходным інструментам у кіраванні развіццём кожнага рэгіёну.
Асноўнымі элементамі стратэгіі развіцця ваяводства з'яўляюцца дыягназ існуючай сітуацыі рэгіёну, а таксама вызначаныя на яго падставе галоўныя задачы і мэты развіцця, якія павінны быць рэалізаваныя самакіраваннем Падляскага ваяводства і іншымі зацікаўленымі суб'ектамі.
Цяперашняя Стратэгія развіцця Падляскага ваяводства да 2020 года (СРПВ) была зацверджана Сэймікам Падляскага ваяводства ў 2006 г. Пасля шасці гадоў яе дзеяння, у эфекце дынамічна зменлівых грамадска-эканамічных абумоўленасцяў, а таксама фармальна-юрыдычных змяненняў у рэалізацыі палітыкі развіцця ў Польшчы, наступіла неабходнасць абнаўлення гэтага дакумента. Адной з асноўных перадумоў з'яўляецца прынцыповае змяненне парадыгмы ў рэгіянальнай палітыцы. Новая парадыгма рэгіянальнай палітыкі грунтуецца перш за ўсё на:
− моцным грамадскім ўмяшальніцтве ва ўзмацненне канкурэнтнасці рэгіёнаў і разблакіроўцы працэсаў росту праз больш поўнае выкарыстанне канкурэнтных пераваг і патэнцыялаў развіцця (увага сканцэнтравана на эндагенных тэрытарыяльных рысах замест экзагенных інвестыцый і трансфертаў, націск пакладзены на шанцы, а не бар'еры ў развіцці);
− адыходзе ад мадэлі кароткатэрміновых i зверху размеркаваных датацый на карысць мадэлі шматгадовай палітыкі развіцця, накіраванай на падтрымку ўсіх рэгіёнаў, нягледзячы на іх ступень заможнасці, у тым ліку з дапамогай мабілізацыі мясцовых рэсурсаў і сродкаў такім чынам, каб выкарыстоўваць свае спецыфічныя канкурэнтаздольныя перавагі без празмернай залежнасці ад нацыянальных трансфертаў і датацый;
− адыходзе ад расканцэнтраваных умяшальніцтваў на карысць больш селектыўных (канцэнтраваных) інвестыцый.
Працэс абнаўлення Стратэгіі фармальна пачаўся ў момант прыняцця Пастановы Сэйміка Падляскага ваяводства па пытаннях аб прынцыпах, працэдуры і праграме абнаўлення Стратэгіі развіцця Падляскага ваяводства да 2020 года (№ XII/125/11 ад 24 кастрычніка 2011 г.), а таксама Рэгіянальнай стратэгіі інавацый Падляскага ваяводства. Згодна з дэлегацыяй, якая вынікае з Пастановы Сэйміка, Выканаўчы Савет Падляскага ваяводства вызначыў асновы працэсу абнаўлення Стратэгіі Развіцця Падляскага ваяводства да 2020 года і стварыў Групу па справах абнаўлення Стратэгіі Развіцця Падляскага ваяводства (так званы Кіруючы камітэт СРПВ), Групу па справах праграмавання фінансавай перспектывы 2014-2020 (так званая Група 2014+) і тэматычныя групы .
Абнаўленне Стратэгіі Развіцця Падляскага ваяводства было падрыхтавана з улікам Перадумоў Сістэмы кіравання развіццём Польшчы, прынятых на пасяджэнні Рады міністраў 27 красавіка 2009 г., а таксама ў адпавенасці з дзеючымі еўрапейскімі і нацыянальнымі дакументамі. Прапанаваныя ў стратэгіі рашэнні адпавядаюць гарызантальным прынцыпам, якія дзейнічаюць у Еўрапейскім Звязе, - трывалага і збалансаванага развіцця, раўнапраўя жанчын і мужчын і не дыскрымінацыі.
З мэтай умацавання еднасці грамадска-эканамічнага и тэрытарыяльнага планавання, працэс абнаўлення Стратэгіі суправаджаецца працай над абнаўленнем Плану тэрытарыяльнага добраўпарадкавання Падляскага ваяводства да 2030 года. Паралельная рэалізацыя гэтых працэсаў мае на мэце забеспячэнне асноўнай узгодненасці абодвух дакументаў.
СПАСЫЛКА НА БЯГУЧУЮ СТРАТЭГІЮ
У сувязі з прадстаўленымі перадумовамі абнаўлення СРПВ і высновами, якія вынікаюць з рэалізацыі мэтаў існуючай Стратэгіі развіцця ваяводства, у адноўленай Стратэгіі Развіцця Падляскага ваяводства да 2020 года быў уведзены шэраг змянненяў у адносінах Стратэгіі, распрацаванай у 2006 годзе. Гэта, у тым ліку:
− узмацненне грамдскага ўплыву на працэс апрацоўкі дакумента - выкарыстанне партнёрскай мадэлі стварэння стратэгіі разам з зацікаўленымі бакамі;
− аднясенне да новай генерацыі стратэгічных дакументаў, як еўрапейскіх, так і нацыянальных (у тым ліку Еўропа 2020, Доўгатэрміновая стратэгія развіцця краіны да 2030 года, Нацыянальная стратэгія рэгіянальнага развіцця 2020, Сярэднетэрміновая стратэгія развіцця краіны 2020, Канцэпцыя тэрытарыяльнай падрыхтаванасці краіны 2030);
− перанясенне рэгістрацыі найбольш важных грамадска-эканамічных працэсаў прыкладна на 6-7 гадоў;
− уводзіны класічнай комплекснай мадэлі SWOT-аналізу;
− уводзіны катэгорыі тэрыторый стратэгічнай інтэрвенцыі (OSI) і ўжыванне тэрытарыяльнага падыходу;
− змяненне сеткі структуры Стратэгіі, якая складаецца са стратэгічных і аператыўных мэтаў, а таксама з сукупнасці напрамкаў дзеянняў (тры ўзроўні); у папярэдняй стратэгіі гэта былі: стратэгічныя мэты, прыярытэты, дзеянні і пэўныя праекты (чатыры ўзроўні); прапанаванае зараз рашэнне магчымае ў выпадку ідэнтычнасці часовага гарызонту стратэгіі ваяводства і новага пакалення рэгіянальных аператыўных праграм для фінансавай перспектывы 2014-2020;
− фундаментальныя змяненні ў сістэме рэалізацыі, у тым ліку маніторынгу Стратэгіі;
− замена місіі новым бачаннем Падляскага ваяводства і карэкцыя мэтаў Стратэгіі.